R?ZE: Gümrük ve Ticaret Bakani Hayati Yazici kaçak çay ile mücadelenin devam edece?ini bu konuda geri adim atilmayaca?ini söyledi.
Gümrük ve Ticaret Bakani Hayati Yazici, çayin, Türkiye, Do?u Karadeniz ve özellikle Rize için çok önemli bir geçim kayna?i oldu?unu vurguladi. ÇAYKUR ve özel sektörün 2002 yilinda toplam ya? çay alim miktarinin 790 bin 430 ton oldu?unu animsatan Yazici, ?unlari söyledi:
``2011 yilinda bu rakam uygulanan iyile?tirici politikalarla 1 milyon 231 bin 141 tona çikarilmi?tir. 2012 yilinin 1. ve 2. sürgün ürün miktari ise 987 bin 270 ton olarak gerçekle?mi?tir. 2011 yilinda yakla?ik 250 bin tonluk kuru çay üretimi yapan Türkiye, dünya üretiminde ilk 5 arasinda yer almi?tir. Çayin ülke ekonomilerindeki konumu ve çay tariminin verimlili?iyle ilgili önemli göstergelerden biri olan, hektar ba?ina elde edilen ürün bazinda Türkiye 2 bin
Dünyada çay üretim trendlerine bakildi?inda tüm çay üreticisi ülkelerdeki çay üretim miktarlarinin yillar içinde artti?ini vurgulayan Yazici, ?öyle devam etti:
``Özellikle Çin ve Hindistan`in üretim de?erlerinde önemli arti?lar söz konusudur. Bu iki ülke di?er ülkelere kiyasla ciddi miktarda fazla üretim yapmaktadir. Bu bakimdan çayimizin kalitesini daha da artirarak pazarda daha iyi yer almali, dünyadaki geli?meleri iyi takip etmeliyiz. Bugün oldu?u gibi gelecekte de tarim ve tarimsal faaliyetlerin önemi azalmayacaktir. Öte yandan organik tarim çok daha öne geçecek, insanlar organik ürünlerin üretim alanlarini arar duruma gelecek. Bu bakimdan Rize ve Do?u Karadeniz organik ürün yeti?tirme bakimindan sahip oldu?u avantajlari çok iyi de?erlendirmelidir. Organik çay üretimi hem yurt içinde hem de yurt di?inda Rize`ye ve bölgeye büyük avantajlar sa?layacaktir.``
-``Yasa di?i ticareti önlemek için de yo?un çaba harciyoruz``-
Bakan Yazici, çay üreticilerinin haklarini korumak için çay kaçakçili?iyla etkin mücadele ettiklerini vurgulayarak, ?unlari kaydetti:
``Bu mücadele ayni zamanda çayimizin kalitesini koruyarak arttirmak ve kayit di?ili?i önlemek amacini ta?imaktadir. Bakanlik olarak yasal ticareti kolayla?tirmak için gerekli tedbirleri aliyoruz. Ayni zamanda yasa di?i ticareti önlemek için de yo?un çaba harciyoruz. Gümrük kapilarinda iyile?tirmeler yaptik ve yapmaya devam ediyoruz. Gümrük Muhafaza Genel Müdürlü?ümüz gümrük kapilarinda, giri?lerde aldi?i tedbirlerle kaçakçili?in her türünü önleme kapsaminda kaçak çay faaliyetlerini önlemeye çali?maktadir.
Çay kaçakçili?i ile mücadele anlaminda 2012 yilinin 9 ayinda 2 bin 183 ton kaçak çay gümrük muhafaza ekiplerimiz ve di?er kolluk kuvvetlerince yakalanan miktardir. Geriye dönük bakti?imizda, 2008 yilinda bin 848 ton, 2009 yilinda 3 bin 297 ton, 2010 yilinda 3 bin 211 ton ve 2011 yilinda da 5 bin 296 ton çay yakalanmi?tir. Son 4 yilda ve bu yilin 9 aylik bölümünde toplam 15 bin 837 ton kaçak çay yakalanmi?tir.``
-``Bazi kaçakçilik türleri ile ilgili eylem plani hazirladik``-
Ülke ekonomisinin geli?tirilmesi önündeki en önemli engellerden birinin de çay kaçakçili?i oldu?unu ifade eden Yazici, ?unlari belirtti:
``Özellikli bazi kaçakçilik türleri ile ilgili eylem plani hazirladik. Bu plan 4 ayak üzerinde, çay, e-ticaret, ?eker ve ?eker mamulleri, canli hayvan ve et. Çay, bunun en önemli ayaklarindandir. Çay kaçakçili?inin ülke ekonomisine ve kamu sa?li?ina vermi? oldu?u zararlari da göz önünde bulundurarak çayin da dahil oldu?u önemli türlerin kaçakçili?iyla ilgili mücadele eylem planini hazirladik. Çay kaçakçili?inin en önemli nedenleri, yüksek vergilerin ödenmeyerek aradaki tutarin kazanç olarak elde edilmesi, di?er ülkelerle ülkemiz arasindaki maliyet-fiyat döngüsünün ülkemiz aleyhine olmasi, ta?inmasinin kolay olmasi neticesinde denetiminin zor olmasidir. Böylelikle kurumlar arasi istihbarat payla?imini, ortak mücadele yöntemlerini geli?tirmeyi ve koordinasyonu artirmayi hedefliyoruz. Yine çay kaçakçili?ini engellemeye yönelik çali?malar yürüten Bakanli?imiz ile Çay ??letmeleri Genel Müdürlü?ü arasinda 31 Mart 2010`da `Sahte ve Kaçak Çay Ticareti ile Mücadelede ??birli?i Protokolü`nü imzaladik.``
-``Çay kokusuna duyarli 14 çay detektör köpe?i kullanilmaya ba?landi``-
Yazici, protokolle ilgili olarak da bilgi verirken, ?unlari ifade etti:
``Protokol kapsaminda, Gümrük ve Ticaret Bakanli?i personelinin çay kaçakçili?i ile mücadelede bilgi seviyesinin ve farkindali?in arttirilmasi amaci ile Çay ??letmeleri Genel Müdürlü?ünce belirli dönemlerde e?itim faaliyetleri düzenlenmektedir. Bu çerçevede 2010 yili içerisinde Mersin, ?skenderun, Gaziantep, Habur, Hakkari, Gürbulak, Hopa, ?stanbul, Edirne, Ankara Gümrük ve Muhafaza Ba?müdürlüklerinde görevli 33 muhafaza memuruna `Çay Kaçakçili?inin Önlenmesi` konulu e?itim verilmi?tir.
Yine 2010 yili içerisinde çay kaçakçili?i ile mücadelede faydalanilmak üzere çay kokusuna duyarli 14 çay detektör köpe?i kullanilmaya ba?lanmi?tir. Çay detektör köpeklerinden çok kisa sürede yüksek verim aldik, sayilarini arttiriyoruz. Bunlarin di?inda yasa di?i çay kaçakçili?i ile mücadele için birçok araç gümrük kapilarimizda kullanilmaktadir.
Kara sinir kapilarimizda 13, deniz liman kapilarimizda 6 olmak üzere toplam 19 araç ve konteyner tarama sistemi bulunmaktadir. Ayrica Türkiye genelinde birçok bagaj x-ray cihazi faaliyette oldu?u gibi, videoskop, fiberoskop, yo?unluk ölçüm cihazi, kapali devre televizyon sistemleri, hizli motorbot, mobil ekip araçlari gibi birçok teknik cihaz da çay kaçakçili?i ile mücadelede kullanilmaktadir. Yasa di?i çay ticaretiyle Maliye boyutu itibariyle de çali?malar yapmaktayiz.``
Kaçakçilikla mücadelede kullanilan programlar arasinda ihbar ve Kara Kapilari Ta?it Takip Programi, Kaçakçilik Bilgi Bankasi, Gemi Takip Programi, Araç Takip Sistemi`nin bulundu?unu kaydeden Yazici, ?öyle devam etti:
``Bu çerçevede Maliye Bakanli?i`na beyan edilmi? çay stok kayitlarini içeren mevcut 43 firmaya ait 65 beyanla ilgili olarak Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlü?ümüz, Emniyet Genel Müdürlü?ü, Jandarma Genel Komutanli?i ve Gelir ?daresi Ba?kanli?i ile mü?terek ekipler olu?turarak fiili incelemeler yapilmaktadir. Yanli? beyanda bulundu?u tespit edilen 15 firmayla ilgili i?lem yapilmi?tir. Bu firmalarla ilgili idari ve yasal i?lemleri de titizlikle takip ediyoruz.``
Gelece?in lider ülkeleri öncelikle kendi ülkelerinde üretilen ve tüketim ali?kanliklarina konu edilebilecek her türlü ürünü markala?tiran ve bununla da yetinmeyip ba?ka co?rafyalardaki ürünleri markala?maya konu ederek ekonomik refahlarina refah katan ülkelerin olaca?ini söyleyen Yazici, hedeflerinin hem üretiminde hem de dünya pazarlarina sunumunda Türk çayini alternatifi olmayan bir içecek haline getirmek oldu?unu belirtti.
-``2023 yilina kadar dünya çapinda en az 10 marka üretme hedefi koyduk``-
Yazici, Türkiye`de çayin sudan sonra en çok tüketilen içecek oldu?unu belirterek, ``Ülkemizde sudan sonra en çok içilen, sa?lik yönünden bilimsel olarak yararlari kanitlanan organik Türk çayini bir marka olarak dünyaya tanitmak hepimizin ortak gayesidir. Hükümet olarak 2023 yilina kadar dünya çapinda en az 10 marka üretme hedefi koyduk. Bu 10 markadan biri mutlaka Rize çayi, Türk çayi olmalidir. Türkiye`nin en önemli endüstriyel de?erlerinden biri olan çayimizi bir marka de?er haline getirmek, ye?il altini hak etti?i konuma ula?tirmak hepimizin üzerine dü?en sorumluluktur`` diye konu?tu.
Öncelikle, çay fabrikalarinda otomasyon ihtiyaci analizinin yapilip, do?ru yatirimlarin yapilmasinin önem ta?idi?ini ifade eden Yazici, ?unlari söyledi:
``Bununla ba?lantili olarak kapasite artirimi da üzerinde çali?ilmasi gereken bir ba?ka husustur. Son yillarda hizla büyüyen organik çay pazarinda daha fazla yer almak için organik çay alanlarinin geni?letilmesi gerekmektedir. Bunun yaninda, senede sadece 90 gün çali?an çay fabrikalarinin atil dönemde ba?ka faaliyetlerde bulunabilmesi için de düzenlemeler yapilmasi bir ihtiyaçtir. Markanin amaci çayi daha rekabetçi bir duruma getirmek, kisacasi çayi di? pazarlara daha fazla açabilmektir. Ancak, çay pazarinda di? pazara açilmanin önünde, yüksek maliyet ve ürün çe?itlili?inin olmamasi gibi yapisal ve ciddi sorunlarimiz var.
?ç pazarimizda demleme çay yayginken, Avrupa pazarinda po?et çay talebi daha fazladir. Dolayisiyla pazara uygun ürün geli?tirilmesi bir ihtiyaçtir. Biz de organik tarima elveri?li topraklariyla dünyanin en lezzetli ve sa?likli çayi olmaya aday Rize çayini dünyanin en prestijli çay markasi haline gelmesi, çayimizin taninmasi ve pazarlanmasinin çok ötesinde manalar da ihtiva etmektedir. Çünkü dünya çapinda marka üretmek ayni zamanda kendi kültürünü tanitmak ve transfer etmek demektir. Çay di?er içeceklerden farkli olarak kültürel kotlari en fazla ta?iyan ürünlerden biridir. TurkishTea olarak adlandirilacak olan Türk çayi ve altinda olu?acak markalarla Türk çay içme kültürü ve di?er geleneksel unsurlarimiz dünyaya tanitilacaktir. Çayda uluslararasi bir aktör olmak öncelikle yerel de?erlerin, yerel tüketim ali?kanliklarinin ve yerel damak tatlarinin taninmasi ve ona göre üretim yapilmasi ile mümkündür.``
-``Çali?malarimizin ortak amaci çay üreticisinin menfaatlerini korumaktir``-
Türk çayini markala?tirip yurt di?ina ihraç edildi?inde, çayin de?erinin artaca?ini ve öncelikle ya? çay üreticisinin kazanaca?ini vurgulayan Yazici, ?unlari ifade etti:
``Çayda markala?ma ve ürün de?erinin artmasi, Türk çayinin kalitesinin yükselmesini, Türkiye`de standart çay üretim ve pazarlamasinin sa?lanmasini, dünya çay piyasasi ve teknik yeniliklerin sektörde uygulanmasini, sektörün büyümesini, Do?u Karadeniz`de yeni yatirimlar yapilmasini, bu alanda istihdamin artmasini ve göçün azalmasini sa?layacaktir. Çay üretiminde ülkemizin en önemli sorunlarindan biri çay üretiminin 4-5 ay gibi bir sürede yapilmasidir. Bu nedenle üreticimiz ço?u zaman ürününü satarken bekledi?i de?erlere ula?amiyor.
Hükümetlerimiz döneminde bu konu üzerinde hassasiyetle durduk. Üreticimizi güçlendirmek için Bakanlik olarak ürün ihtisas borsacili?i kapsaminda, çayin mülkiyetini temsil eden ürün senetleri ile alinip satilabilmesine yönelik çali?malari yürütüyoruz. ??lenmi? çayin borsalarda alinip satilabilmesi için standartlarinin tespit edilmesi gerekmektedir. Bütün bu çali?malarimizin ortak amaci çay üreticisinin ve çay ticareti ile u?ra?an vatanda?larimizin ekonomik menfaatlerini koruyarak bu ticaretin daha düzenli ve verimli yapilabilir hale getirilmesidir.``
-Kiliçdaro?lu`nun çayla ilgili sözlerine ele?tiri-
Hayati Yazici, CHP Genel Ba?kani Kemal Kiliçdaro?lu`nun son Rize ziyareti ile ilgili olarak da de?erlendirmede bulunarak, ?unlari kaydetti:
``Rize`yi bilmeden gelip gidenler oluyor. Yakin bir zamanda Sayin CHP Genel Ba?kani`nin Rize`ye geldi?ini basindan ve arkada?lardan ö?rendim. Konu?masini de?erlendirdi?imde yadirganacak hususlar var. Bölgenin en önemli geçim kayna?i olan çay ile ilgili bizim yaptiklarimizi bilmeyebilir. Ama en azindan yanindaki arkada?larin kendisini bilgilendirmesi gerekirdi diye dü?ünüyorum. Ya kendisini bilgilendirmediler ya da verilen bilgilere aldirmadan çay ile ilgili hiçbir ?ey yapilmadi?ini söylemek, insanlarin inandiricili?ini zayiflatiyor. Ana muhalefet partisi genel ba?kaninin bunu görmesi gerekir. `Üç dönemdir parlamentodayim ben hiç Rizeli milletvekili görmedim` ?eklindeki beyani de?erlendirmeye gerek olmayacak kadar ciddiyetten uzak. Kimin ne yapti?ini hem?erilerimiz ve Türkiye`deki herkes görmektedir ve bilmektedir.``
